Uzależnienie jest psychiczną lub fizyczną zależnością od substancji, osób, zachowań lub rzeczy, które doraźnie wywołują poprawę samopoczucia osoby uzależnionej. Doraźnie, dlatego, że korzyści, jakie odnosi się z nałogu, trwają krótko. Trwałe są natomiast negatywne skutki – uszczerbek w relacjach międzyludzkich, uczucie wstydu, przegranej.

 

RODZAJE UZALEŻNIEŃ

• UZALEŻNIENIE OD TELEWIZJI

Telewizja jest jednym z najbardziej popularnych i dostępnych mediów. Zmienia nasz stosunek do otaczającej rzeczywistości

. Za jej pomocą możemy obserwować procesy, analizować różnorodne zjawiska oraz otrzymywać informacje o wydarzeniach ze świata. Uzależnienie od telewizji jest w dzisiejszych czasach niebezpiecznym zjawiskiem. Jeżeli korzystanie z telewizji zamiast być odprężeniem od rzeczywistości przeradza się w chorobliwy nawyk, a jej oglądanie staje się czynnością trudną do opanowania, należy przyjrzeć się temu uważniej i nie lekceważyć pierwszych objawów.

Może to doprowadzić do dezintegracji rodziny i powodować zamykanie się członków rodziny w osobnych światach. ,,Niewątpliwie czynnikiem, który sprawia, że dzieci chętnie spędzają

długie godziny przed telewizorem, jest zaspokojenie potrzeby ucieczki dziecka od codziennych spraw w świat fantazji oraz potrzebyorientacji w rzeczywistości.
 

• UZALEŻENIE OD KOMPUTERA, INTERNETU

Komputer jest urządzeniem, które oferuje wiele możliwości dzięki zastosowaniu odpowiedniego oprogramowania. Najliczniejszą grupę stanowią gry oraz Internet. Są dla dzieci i młodzieży wspaniałą rozrywką i relaksem. Młodzi ludzie wybierają najchętniej te gry, których treści przepełnione są brutalnością i okrucieństwem. Takie gry nie pozostają bez wpływu na psychikę. Gry komputerowe pozwalają na aktywne uczestniczenie w wirtualnym świecie, dają możliwość decydowania o przebiegu akcji i wpływania na losy bohaterów. Ponadto podczas zabawy gra komputerową obecność drugiego człowieka, towarzysza zabawy staje się niepotrzebna, ponieważ zastępuje go komputer. Wszystkie te cechy sprawiają, że gry komputerowe dostarczają dziecku silnych przeżyć i doświadczeń, angażują emocjonalnie i nie dają uczucia nudy’’ .

Prezentowana w nich agresja i przemoc mogą utrwalić w dziecku przekonanie, iż okrucieństwo jest stanem normalnym. W Internecie zaś odnajdujemy łatwość nawiązywania kontaktów, wymiany poglądów, poczucie bezpieczeństwa związane z anonimowością co najczęściej staje się pułapką dla osób nieśmiałych i wrażliwych. Z postępującą głębokością nałogu coraz więcej uwagi poświęcają sieci. Wcześniejsze aktywności i zainteresowania sprawiające przyjemność wypierane są na rzecz długich godzin spędzanych przed monitorem.

To na rodzicach spoczywa obowiązek sprawowania kontroli nad treściami.

Należy więc rozmawiać z dziećmi na temat uzależnień, wpływu szkodliwych materiałów i przekazów medialnych na umysł i ciało młodego człowieka. Trzeba podawać i omawiać przykłady osób wykorzystanych przez oszustów przy pomocy Internetu. Trzeba opowiadać o różnych zdarzeniach, aby dziecko wiedziało, jak postąpić w danej sytuacji. Podczas rozmów strzec się trzeba reakcji histerycznych, wybuchów, łez, zawstydzania. Równocześnie samemu należy dawać dobry przykład i nie przebywać zbyt długo przed monitorem. Czasami trzeba wręcz zwołać spotkanie rodzinne i podjąć odpowiednie decyzje, jeśli widzimy, że coś złego się dzieje – może to być zakaz oglądania poszczególnych programów, stacji, konfiskata szkodliwych płyt, gier, komiksów, dysków (najlepiej ze zwrotem poniesionych nakładów przez dziecko). Decyzje wymagają omówienia z dziećmi, aby nie poczuły się pokrzywdzone i z przekory nie zaczęły robić tego samego.
 

• UZALEŻNIENIE OD TELEFONU KOMÓRKOWEGO

Telefon ułatwia życie, bo taka jest jego rola. Jednak ważna jest umiejętność zdecydowania, kiedy jest nam potrzebny, kiedy możemy go wyłączyć.

Świadomość, że w każdej chwili jest pod ręką i możemy się ze wszystkimi skontaktować, rozleniwia nas. Będąc posiadaczem telefonu komórkowego wydaje nam się, że w ten sposób wzmacniamy swoje kontakty, usprawniamy swoje życie. Bardzo podatne na uzależnienie od telefonu komórkowego są dzieci       i młodzież. Dzisiaj większość z nich posiada własny aparat.

 

Sygnały rozpoznawcze uzależnień to:

OBJAWY I PRZEBIEG

– potrzeba korzystania z danego medium w coraz dłuższym czasie

– złe samopoczucie, przy zerwaniu kontaktu z danym sprzętem

– nieudane próby zaprzestania korzystania zdanego sprzętu

– odczuwanie satysfakcji i radości podczas korzystania z komputera,

– ograniczanie innych zajęć, pojawienie się konfliktów rodzinnych.

– nadmierny kontakt z mediami jest ukrywany przed otoczeniem     i realizowany w ukryciu

– u osób uzależnionych pojawia się brak poczucia czasu.

– pogorszenie relacji z innymi członkami rodziny, odsunięcie się do rodzinnych zajęć, obowiązków, prac

– zaniedbanie znajomych w realnym świecie na rzecz wirtualnych,

– pogorszenie wyników w nauce,

–  zaczerwienione oczy, zmęczenie, czasem depresja.

–  brak innych zainteresowań poza komputerem np. sportowych,

– negatywne zmiany osobowościowe takie jak: niepokój, przygnębienie, nerwowość, kłamanie, skrytość,

– zmiany dotyczące snu (bezsenność, zasypianie o dziwnych porach, późne wstawanie, szukanie odosobnienia).

Jak uchronić dziecko przez uzależnieniem?

• Rozmawiaj z dzieckiem na wszystkie tematy, aby było świadome.
• Kochaj, ale wymagaj od dziecka wykonywania codziennych obowiązków.
• Akceptuj i szanuj swoje dziecko. Nie musi być takie jak ty.
• Chwal swoje dziecko. Niech czuje się doceniane.
• Ufaj, ale czasem kontroluj strony odwiedzane przez dziecko oraz czas spędzany przy komputerze.
• Proponuj wartościowe strony dla dzieci.
• Uświadom, co jest przywilejem dziecka (np. telefon, komputer, pizza, modne ciuchy, gadżety), a co prawem (nakarmić, ubrać, zapewnić dostęp do edukacji, dać miejsce do spania, zapewnić opiekę medyczną).
• Pomóż odkryć dziecku jego zainteresowania np. plastyczne, muzyczne, sportowe i wspomóż w realizacji pasji.
• Zadbaj o dobry kontakt dziecka z rodziną i rówieśnikami np. zaproszenia do domu, wspólne wyprawy, wycieczki.
• Wychowuj dziecko w duchu wartości, ucz rozróżniania tego co dobre i co złe.